Qorannoo Guutuu Labsi lakk 923/2016; Hojjettota Biyyaa Alaa erguu: Dandeettii, Dhiibbaa, fi Karaa Ittiin Fuuldura Darbu

Qorannoo Guutuu Labsii MFDRI 923/2016: Dandeettii, Dhiibbaa, fi Karaa Ittiin Fuuldura Darbu

---

Seensa

Bara dheeraadhaaf, Itoophiyaan ummata hojii biraa lafaarraa (GCC) akka Sawudii Arabiyaa, Kuweeti, fi UAE tiin dhiyeessu keessatti mul’atee kan ture. Haa ta’u malee, hojjechuu hojjettoota Itoophiyaa, kan akka hojjettoota mana keessatti hojjetan, dhibee addunyaa guutuuf yaaddesse. Kanaaf, Itoophiyaan Proklaameeshinii Hojii Biraa Lafaarraa 923/2016 bara 2016tti baase, kan seenaa keessaa kanneen akka Proklaameeshinii 632/2009 bakka bu’e. Kun sirna hojii biraa lafaarraa saajuu, mirga hojjettoota eeguu, fi dhiigelmaa harka hojjechuu ittisuu qaba.

Qorannoon kun Proklaameeshinii 923/2016 qo’annoo guutuun isaa, iddoo gurguddoo, walqixa qaamaa addunyaatiin, fi dhiibbaa hojii isaa ilaala. Akkasumas, sirna Itoophiyaa sirnoota Filipinizii fi Baangilaadish waliin wal bira qabuudhaan qo’anna.

Seenaa Dhiheenyaa: Maaliif Proklaameeshinii 923/2016?

Uummata Hojii Biraa Lafaarraa fi Dhibeen Isaa

Gidduu bara 2011 fi 2013, hojjettoota Itoophiyaa 480,000 ol GCCtiin hojii argatan. Haa ta’u malee, karaa hin saakinneen deemtanis, harka hojjechuufi qabeenyaa irratti darban. Bara 2013, mootummaan hojjechuu hojjettoota mana keessatti hojjetan deebisuun dhiibbaa kana qabachuuf yaale. Haa ta’u malee, deemuu hin saakneen baay’ee guddate.

Seenoon duraan kan akka Proklaameeshinii Ajjeechaa Hojii 1998 fi Proklaameeshinii 632/2009 dandeettii dhiibbaa kana qabachuu hin danda’an. Proklaameeshinii 923/2016 sirna cimaa saajuu hojii, walii galaawaa lafaarraa waliin, fi eegumsa hojjettootaa fiduun mul’ate.

---

Iddoowwan Gurguddoo Proklaameeshinii 923/2016

1. Haala Hojjechuu fi Deebisuu

• Umurii fi Barumsa: Hojjettoonni waggaa 18 guutuu qabuudhaan (umurii 14 irraa kaasee) fi barnoota saddeetffaa xumuran qabu.
• Qophii Hojii: Qophii hojii isaanii mirkaneessuun barbaachisaa dha.
• Daqiiqaa: Paaspoortii, qorannoo fayyaa, fi galmee dhalootaa dhiyaatan. Hojjataanni kaffaltii viizaa, inshuuraansii, fi deebi’uu baasuu qaba.

2. Karaa Hojjechuu

Proklaameeshinni kun karaa sadii qaba:

1. Hojjechuu Mootummaa: Walii galaawaa mootummaa fi mootummaa lafaarraa Waa’ee Ministeera Hojii fi Sochii Ummataa (MOLSA) tiin saajamu.
2. Waltajjiiwwan Hojii: Waltajjiiwwan liisensii qaban (qabeenyaa ETB 1 milliyoonaa fi kaffaltii USD 100,000 qabu) hojjechuu qabu.
3. Hojjechuu Tokkoffaa: Haala muraasa keessatti (akka qooda waliigalaa hojii manaatti hojjechuu hin dandeenye).

3. Eegumsa Qabeenyaa

• Kaffaltii Waltajjiiwwaa: Waltajjiiwwan USD 100,000 qabeenya isaanii keessatti dhiyaatanii, deebisaa hojjettootaa fi kkf.
• Kaffaltii Hojjataataa: Hojjataanni USD 50 hojjettoota tokko tokkoof kaffalu.
• Inshuraansii: Inshuraansii jireenyaa fi dhaabbataa hojjataanni bitamu, haa ta’u malee kaffaltiin isaa hin gahin.

4. Walii Galaawaa Lafaarraa

Deebi’uu hojjettootaa keessatti walii galaawaan lafaarraa waliin qabaachuu qaba. Kun waggaa dhiigaa, karaa ittiin dhiyeessuu, fi eegumsa hojjettootaa dha.

5. Sirna Ijjannoo

• Liisensii Cufuu/Dhisiisuu: Fakkeenyaaf, hojjechuu umurii hin gahin ykn kaffaltii hojjettoota irratti fudhachuu.
• Liiyoo Waliigalaa: Waltajjii fi hojjataan liiyoo waliigalaa hojii xumuruu hin dandeenye keessatti qabu.
• Sirna Gadda: Hojjettoonni MOLSA gadda galchuun dandeessu.

---

Qo’annoo Walqixa: Itoophiyaa vs. Addunyaa

Filipinizii: Seera Hojjettoota Biraa (No. 10022/2009)

• Dandeettii:
  • Qophii Hojii Bilisaa: Qophii deebi’uu duraa mootummaan kaffala.
  • Gargaarsa Seeraa: PHP 100 milliyoon gargaarsa seeraa hojjettootaaaf.
  • Inshuraansii: Kaffaltii guddaa (USD 10,000 du’aa, kkf).
• Qajeelfama Itoophiyaaaf:
  • Inshuraansii Itoophiyaa gahaa hin taane (ETB 40,000 vs USD 10,000).
  • Qophii mootummaan hin kaffalin hojjettoota karaa hin saakneen deemuuf dhiyeessu.

Baangilaadish: Seera Hojjettoota Biraa (2013)

• Sirna Deebi’uu: Qabeenya deebi’anii hojjechuuf qooda, mirga kaffaltii dhiisuu.
• Itti fufiinsa Itoophiyaa:
  • Sirna deebi’uu hojjettootaa hin qabnu.
  • Qorannoo fayyaa fi kaffaltii hojjechuu hin eegnu.

---

Walqixa Qaamaa Addunyaatiin

Qaamolee ILO

• Hojjettoota Manaa (No. 189): Itoophiyaan kun hin fudhanne, garuu Proklaameeshinii 923/2016 paaspoortii qabachuu dhiisuun walqixa.
• Hojii Biraa Lafaarraa (No. 97): Walii galaawaa lafaarraa waliin walqixa.

Mirga Namoommaa

• Seeraan Hojjettoota Biraa: Itoophiyaan hojjettoota hin beekne hin eegu.
• Mirga Mootummaa: Proklaameeshinni kun mirga ummataa eeguu keessatti dhiibbaa qaba.

---

Dhimma Qooddolee fi Dhiibbaa

Ministeera Hojii fi Sochii Ummataa (MOLSA)

• Hojii: Liisensii waltajjiiwwaa, waggaa dhiigaa saajuu, fi gadda hojjettootaa qo’achuu.
• Dhiibbaa: Hojii baay’ee fi qabeenya hin gahin.

Ministeera Diplomaasii (MOFA)

• Hojjetaa Diplomaasii: Hojjettoota biraa lafaarraa eeguu keessatti dhiibbaa qabu.

Seera fi Poolisii

• Dhiibbaa Ilaalchaa: Dhiibbaa harka hojjechuu keessatti tarkaanfii hin xiqqoon.

---

Dhiibbaa fi Gorsa

Dhiibbaa Gurguddoo

1. Sirna Deebi’uu: Hojjettoota deebi’anii gargaarsa hin qabnu.
2. Walii Galaawaa Lafaarraa: Mootummaan lafaarraa waggaa dhiigaa saajuu hin jettu.
3. Inshuraansii Hin Gahin: Kaffaltiin hojjettootaaf hin gahin.
4. Sirna Kafaalaa: GCCtti hojjettoonni hojjataa keessaa ba’uu hin danda’an.

Gorsa

1. Qaama Hojii Biraa Lafaarraa: Akka Filipinizii POEA tiin saajuu.
2. Walii Galaawaa Diplomaasii: Paaspoortii qabachuu dhiisuu fi guyyaa boqonnaa saajuu.
3. Gargaarsa Deebi’uu: NGO waliin qophii hojii fi qabeenya kennuu.
4. ILO Seera 189 Fudhachuu: Hojjettoota mana eeguuf.
5. Eegumsa Cimaa: Waltajjiiwwan hojii irratti qorannoo gaggeessuu.